Đời Vui: tháng 4 2013

BỘ NGOẠI GIAO PHILIPPINE

Hỏi và trả lời cho tiến trình khiếu kiện Trung Quốc đối với tranh chấp biển Đông nhằm đạt được một giải pháp hòa bình và lâu dài

Ngày 23 tháng 1 năm 2013

1. Tại sao chúng ta lại đưa chính phủ Trung Quốc ra tòa?

Đường hải giới 9 đoạn mà Trung Quốc vẽ ra (trên biển Đông) thực tế đã chiếm toàn bộ vùng biển Tây Philippin. Chúng ta phải đấu tranh với đòi hỏi vô căn cứ này nhằm bảo vệ lãnh thổ quốc gia và hải phận của chúng ta.

2.Tại sao cho đến bây giờ chúng ta phải làm việc này?

Chúng ta đã cố gắng làm tất cả các cách khác có thể nhưng vô hiệu. Đây là thời điểm phải làm như vậy. Nếu không, Trung Quốc sẽ mặc nhiên xem đường chín đoạn là được công nhận mặc định.

3. Điểm tựa mấu chốt cho các hành động pháp lý của chúng ta là gì?

Hành động pháp lý của chúng ta là tuân theo chỉ thị của Tổng Thống bảo vệ lợi ích quốc gia, bảo vệ lãnh thổ và hải phận Philippine. Hoạt động này cũng tuân theo các luật lệ quốc tế, đặc biệt là UNCLOS trong việc giải quyết các tranh chấp chủ quyền đối với vùng biển phía tây Philippine.

4. Chúng ta mong đợi điều gì từ phiên tòa này?

Chúng ta hy vọng rằng phiên tòa này sẽ ra quyết định tuân theo các điều luật quốc tế, làm cho Trung Quốc phải tôn trọng chủ quyền lãnh thổ của chúng ta và quyền thực thi pháp lý đối với các vùng đặc quyền kinh tế, các bãi đá ngầm, các vùng tiếp giáp và lãnh hải của chúng ta đối với vùng biển phía Tây Philippine, và chấm dứt các hoạt động phi pháp vi phạm các quyền của chúng ta.

5. Vậy quá trình của phiên tòa này diễn tiến như thế nào?

Theo phụ chương thứ VII của UNCLOS, quá trình khiếu kiện bắt đầu bằng cách thông báo cho bên bị khiếu kiện biết và gởi một công hàm thông báo sự việc.

Tiếp theo quá trình này, chính phủ Philippine thông qua Bộ Ngoại Giao đã chuyển phát ngôn của mình đến Đại sứ Trung Quốc ở Manila vào chiều ngày 22/1/2013 thông báo cho phía Trung Quốc biết rằng chính phủ Philippines đã gởi khiếu kiện về tranh chấp của vùng biển phía Tây Philippine đến một phiên tòa quốc tế theo các quy định của phụ chương VII của UNCLOS.

Bước tiếp theo là tòa án quốc tế sẽ thành lập 5 thành viên của Hội đồng trọng tài giải quyết khiếu kiện. Sau khi thành lập được Hội đồng trọng tài này, các bên liên quan sẽ nộp các chứng cứ pháp lý của họ để biện minh cho tranh chấp.

6. Có phải khiếu kiện là cách giải quyết duy nhất?

Chúng ta đã thử giải quyết thông qua 3 vòng bao gồm chính trị, ngoại giao và pháp lý. Tại thời điểm này, cách giải quyết bằng pháp lý cho thấy đây là một cách giải quyết khả thi và bền vững lâu dài nhằm bảo vệ lợi ích và lãnh thổ quốc gia dựa theo luật lệ quốc tế.

7. Ai sẽ nộp đơn khiếu kiện và nộp ở đâu?

Chính phủ Philippine nộp đơn khiếu kiện chính phủ Trung Quốc lên tòa án quốc tế. Các bên sẽ phải tuân theo địa điểm được chỉ định để giải quyết tranh chấp.

Theo UNCLOS, các bên của khiếu kiện sẽ phải chọn 1 trong 2 nơi nộp đơn khiếu kiện của Tòa Án Quốc Tế (ITLOS): hoặc là trọng tài thông thường hoặc là trọng tài đặc biệt. Chính phủ Philippine chọn trọng tài thông thường cho trường hợp này vì tin rằng đây là bộ phận thích hợp để phân xử tranh chấp này.

8. Thời gian cho phân xử mất bao lâu?

Dựa theo các trường hợp được phân xử trước đây cho các trường hợp tranh cãi về hải phận, chúng tôi nghĩ thời gian phân xử cho tranh chấp này sẽ kéo dài 3 – 4 năm.

9. Chúng ta có cơ hội thắng không?

Chúng tôi tin rằng cơ hội thắng kiện khá cao dựa theo các điều luật quốc tế. Tuy nhiên, trong bất cứ vụ kiện nào cũng có nhiều yếu tố để xem xét. Điều quan trọng hơn là chúng ta có thể đưa trường hợp của chúng ta ra một tổ chức trọng tài quốc tế để bảo vệ lợi ích quốc gia và chủ quyền lãnh hải của chúng ta. Chúng ta tin luật pháp quốc tế rất công bằng.

10. Ai là thành viên của nhóm tham gia khiếu kiện của phía Philippine?

Tổng biện lý sự vụ Francis H. Jardeleza là đại diện pháp lý của chính phủ Philippine cho vụ kiện này. Ông Paul Reichler của công ty luật Foley Hoag ở Washington sẽ là trưởng nhóm cố vấn.

11. Tại sao các nước khác không nộp đơn kiện Trung Quốc?

Chính phủ Philippine có hành động này dựa trên lợi ích quốc gia của Philippine chứ không dựa trên việc có hay không có khiếu kiện của các nước khác.

12. Nếu Trung Quốc từ chối tham gia khiếu kiện thì sao?

Chính phủ Philippine sẽ tiếp tục các thủ tục và biện pháp tuân theo phụ chương VII của UNCLOS để đạt được kết luận của tòa án quốc tế.

Phụ chương VII của UNCLOS cho phép tiến trình cưỡng chế tham gia và bắt buộc quyết định.

13. Vậy bước tiếp theo của Chính phủ Philippine là gì?

Chính phủ Philippine đang chờ đợi sự thành lập của hội đồng trọng tài 5 thành viên và sẽ đồng ý với các bước tiếp theo của vụ kiện.

14. Bộ Ngoại Giao có được sự hỗ trợ của các cơ quan chính phủ khác không?

Có, cả 3 nhánh của Chính phủ Philippine hỗ trợ Tổng Thống quyết định đem vụ kiện này ra tòa án UNCLOS.

15. Vụ khiếu kiện này có ảnh hưởng đến mối quan hệ kinh tế Philippin – Trung Quốc không?

Do tiến trình khiếu kiện diễn ra trên tinh thần hữu nghị và hòa bình, chúng tôi hy vọng rằng điều này sẽ không ảnh hưởng đến mối quan hệ thương mại giữa hai nước. Tổng Thống Aquino và Chủ tịch Hu Jintao đã đồng ý rằng chương trình nghị sự song phương vẫn được tiếp diễn với các yếu tố còn tranh cãi được tách riêng ra để giải quyết riêng biệt.

Chúng ta làm hết sức để cải thiện mối quan hệ kinh tế với Trung Quốc, nhưng điều này không phải trả giá bằng sự từ bỏ chủ quyền quốc gia của chúng ta.

16. Nhưng vậy có ảnh hưởng đến các hoạt động du lịch?

Philippine và Trung Quốc có mối quan hệ con người với con người khá gần gũi. Chúng tôi hy vọng sẽ tăng cường mối quan hệ này hơn nữa bằng một kế hoạch phát triển du lịch hiệu quả.

17. Có ảnh hưởng gì đối với những người Philippine đang làm việc ở nước ngoài không?

Chính phủ Philippine sẽ cung cấp các hỗ trợ cần thiết cho các công dân Philippine đang làm việc ở nước ngoài.

18. Chính phủ Mỹ hay Nhật Bản có ảnh hưởng đến quyết định khiếu kiện lần này của chúng ta không?

Không liên quan. Người Philippines làm việc này độc lập.

19. Xin ông cho biết ý kiến của các tầng lớp xã hội Philippine như thế nào?

Cho đến nay có nhiều ý kiến về vụ kiện này, tuy nhiên, tất cả các công dân Philippine nên đoàn kết hỗ trợ Tổng Thống để bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và lợi ích quốc gia.

20. Liệu vụ kiện này có dẫn đến xung đột quân sự?

Trung Quốc là người bạn tốt. Khiếu kiện lần này là một tiến trình hòa bình và hữu nghị giải quyết tranh chấp giữa những người bạn.

21. Mối quan hệ giữa Philippine và Trung Quốc sẽ như thế nào?

Chúng ta sẽ tiếp tục tăng cường mối quan hệ song phương trong tất cả các lĩnh vực có thể hợp tác.

22. Điều này có ảnh hưởng gì đến các nước ASEAN?

Chúng ta đang mong đợi sự ủng hộ của các nước ASEAN nhằm tìm ra một giải pháp hòa bình và lâu dài cho vụ tranh chấp này. Người Philippine phải bảo vệ lợi ích quốc gia của mình trong diễn đàn khu vực này cũng như trong các diễn đàn khác nhằm tăng cường sự tôn trọng và hỗ trợ của các đối tác quốc tế giúp chúng ta có thể thắng kiện.

23. Vậy việc thảo luận COC (Quy tắc ứng xử ở biển Đông) có được tiếp tục?

Có. Chính phủ Philippine sẽ tiếp tục làm việc với ASEAN và Trung Quốc để khắc họa Quy tắc ứng xử (trên biển Đông) (COC) thực thi cam kết của các nước thành viên ASEAN và Trung Quốc trong Tuyên bố về ứng xử của các bên ở biển Đông (DOC).

24. Tại sao chúng ta không tham gia cùng khai thác vùng biển này với Trung Quốc?

Cùng khai thác, theo cách của Trung Quốc là vi phạm Hiến pháp Philippine. Cùng khai thác phải phù hợp với luật pháp Philippine.

25. Vụ kiện này có ảnh hưởng đến đời sống người dân Philippine không?

Không ai có thể nói cái giá về sự cố gắng phối hợp của người dân và chính phủ Philippine trong việc đấu tranh bảo vệ tài sản của tổ tiên, lãnh thổ, lợi ích quốc gia và danh dự quốc gia.

26. Tại sao người Philippine cần ủng hộ vụ kiện này?

Nếu có người nào đó cố tình xâm nhập vào nhà bạn và tìm cách cướp đi những tài sản của bạn, bạn có hành động gì chống lại người đó không? Hành động của chúng ta là để bảo vệ chủ quyền và lãnh hải của chúng ta.

27. Bằng cách nào để tất cả các công dân Philippine có thể tham gia giúp làm tăng khả năng thắng vụ kiện này?

Tất cả công dân Philippine nên đứng cùng Tổng Thống để bảo vệ những gì của chúng ta được quy định trong Hiến Pháp Philippine. Chúng ta cùng nhau thể hiện rõ lòng yêu nước. Chúng ta cùng đoàn kết trước toàn thế giới ủng hộ sự lãnh đạo của Tổng Thống đối với vụ kiện này.

Hết

(longan dịch từ trang web Bộ Ngoại Giao Philippine)